Povodom osam decenija pobede nad fašizmom, u člancima koji slede prenosimo priče o herojima koji ne smeju biti zaboravljeni
Veljko Dugošević
Rođen je 13. avgusta 1910. u Rumi. Pošto je rano ostao bez oca, završio je školu kod sestre u Takovu. Gimnaziju je završio u Gornjem Milanovcu i Rumi, učiteljsku školu u Somboru završio je 1931. godine. Našao je posao u selu Radnja u podnožju planine Kožuh u Makedoniji, gde je bio omiljen zbog inovativnih vaspitno – obrazovnih metoda. Zbog takvih tendencija, po kazni je premešten u Ranilug kod Gnjilana 1935. Odlučuje da stekne više obrazovanje i sa tim ciljem 1937. dolazi u Beograd i upisuje Višu pedagošku školu. Postao je član KPJ pre 1941. godine. Sa Dušanom Vukasovićem i drugim mladim prosvetnim radnicima postaje član udruženja Vuk Karadžić u čijem temelju je bila ideja marksizma. Glasilo ove organizacije postaje Učiteljska straža, a Dugošević postaje član uredništva. Pred rat postavljen je na mesto učitelja u selu Turij na putu između Kučeva i Požarevca. Od jula 1941. učestvuje u antifašističkoj borbi, sa drugim diverzantima pali arhive i sabotira komunikacije. Postaje prvi komandant požarevačkog partizanskog odreda. Ratuje na prostoru Majdanpeka, Žagubice, Velikog Gradišta, Kučeva, Petrovca na Mlavi.
Poginuo je u selu Gložanima, kod Kučeva 18. novembra 1941. Njegovi saborci imenovali su odred Veljko Dugošević u njegovu čast. Za narodnog heroja proglašen je 9. maja 1945.
Vaso Đurđević – Turčin
Rođen je 31. decembra 1923. u Bršadinu kod Vukovara, bavio se zemljoradnjom, kao osamnaestogodišnjak pristupa NOB-u odmah po završetku Aprilskog rata. Po završetku ratnih dejstava učestvuje u sakupljanju ratnog materijala. Tokom 1941. sa drugim borcima u Slavoniji sabotira komunikacije, početkom 1942. sa svojom grupom napada nemačke vojnike u Negoslavcima. Tokom napada likvidirano je šest gestapovaca. Učestvuje u borbama kod šume Jordan i u blizini Bobota. Pada u zarobljeništvo, ustaška vlast odlučuje da ga zbog mladih godina pošalje u Nemačku na prinudni rad. Turčin je ipak uspeo da se oslobodi, posle čega prelazi u ilegalu i vrši napade na Nemce. Ubio je dvojicu nemačkih vojnika u urbanom delu Vukovara, pa postaje poznat među simpatizerima u tom gradu. Tokom 1943. kreće se po Slavoniji, ali se po nalogu partije, u koju je ušao iste godine, vraća u okolinu Vukovara. Postaje komesar grupe, vrbuje nove borce, sabotira komunikacije i remeti saobraćaj. Uništava žandarmerijsku stanicu u Opatovcu i železničku stanicu u Čakovcima. Aprila 1943. postaje član udarne grupe pri okružnom komitetu KP Hrvatske za Osijek. Sa tom grupom učestvuje u velikom napadu 1944. u Ostrovu prilikom kog je ubijeno dvadeset i pet neprijatelja, od toga jedan major. Postao je komandant diverzantske grupe koja je operisala na području Slavonskog Broda.
Poginuo je 30. maja 1944. kod Marinaca, nedaleko od Vukovara. Porodica Đurđević tako je ostala bez još jednog člana, pošto su tokom rata poginuli i njegova braća, sestra i roditelji. Za narodnog heroja proglašen je 20. decembra 1951.
Dušan Jerković – Uča
Rođen je u Ogaru, u Donjem Sremu 1914. godine. Za vreme Prvog svetskog rata bio je sa porodicom u izbeglištvu u Svilošu, pod Fruškom gorom nakon čega se vraća u Ogar. Tamo završava osnovnu školu a 1936. učiteljsku školu. Član KPJ postaje pre rata, agituje, širi ilegalnu komunističku štampu i učestvuje u subverzivnim aktivnostima. Pripadao je udruženju učitelja komunističkog opredeljenja Vuk Karadžić. Partizanima se pridružuje juna 1941. Postaje komandant čete u Užičkom partizanskom odredu a nedugo zatim i komandant čitavog odreda. Učestvuje u oslobađanju Užica i formiranju Užičke republike.
Dušan Jerković poginuo je 29. novembra 1941. na Kadinjači, zajedno sa mnogim saborcima, braneći povlačenje partizanske glavnine. Za narodnog heroja proglašen je 25. septembra 1944.
Lazar Marković – Čađa
Rođen je 1. aprila 1925. godine u Rumi. Po profesiji bio je dimničar, člna KPJ od 1. marta 1943. godine. Među fruškogorskim partizanima bio je jedan od najmlađih. Učestvuje u mnogim diverzantskim akcijama, sabotira komunikaciju Ruma–Irig, a zbog isticanja saborci mu dodeljuju puškomitraljez što se smatralo posebnom počašću. Prošao je mnoge okršaje u istočnoj Bosni. Bio je u sastavu 1. bataljona 1. Vojvođanske brigade. Izvlači svoju jedinicu iz obruča kod sele Nedeljišta, kada probija ustašku liniju. Ranjen je na putu Zvornik – Tuzla, kod Caparda. Posle toga postaje komandant voda. Preko Bosutskih šuma dolazi ponovo na Frušku goru gde preuzima poziciju zamenika komandanta Prve čete. Učestvuje u borbi protiv četnika kod Kupinova i protiv ustaša u Manđelosu. Početkom 1944. godine učestvuje u odbrani od ustaša na lininji Karlovci – Krušedol – Bukovac. Postaje komandant prvog bataljona Osme vojvođanske brigade. Učestvuje u teškim borbama na Dravskom frontu. Kod Osijeka tokom novembra i decembra 1944. godine forsira Dravu i sa odredom ostaje u okruženju kod mesta Belo Brdo. Ipak, uspeva da se probije iz obruča i da se spoji sa Slavonskim korpusom Mate Jerkovića. Unapređen je u zamenika komandanta Sedme vojvođanske brigade.
Kraj rata dočekao je u činu kapetana, na granici sa Austrijom. Posle rata stekao je formalno vojničko obrazovanje. Bio je u oklopnim jednicama JNA. Penzionisan je u činu pukovnika, a umro je u Beogradu januara 2004. Za narodnog heroja proglašen je 1. oktobra 1953. godine.
Andrija Popović,
istoričar
