Neposredno po završetku Prvog svetskog rata 1918. godine, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca susrela se sa novim problemima. Ustavni spor između Srba i Hrvata koji je već od prvih dana nove države najavljivao ne baš jednostavnu integraciju u jedinstvenu celinu, dodatno su opterećivale separatističke težnje Albanaca Kosova i Metohije, Raške oblasti i Makedonije.
U želji da ove oblasti otrgnu iz sastava Kraljevine i pripoji ih matici, Albanci 1918. godine osnivaju “Komitet narodne odbrane Kosova”, koji je bio zadužen za pripremanje oružane pobune. Kada su 1920. godine tri člana ovog Komiteta postali ministri u Albaniji, od kojih je svakako najznačajniji bio njegov čelnik Bajram Curi (postao je ministar Vojske Albanije), dolazi do zategnutosti u odnosima između dve susedne države, što rezultira ulaskom trupa Kraljevine SHS u pogranične albanske oblasti sa ciljem da ih predaju na upravu Esad-Paši Toptaniju, prijatelju Srbije.
Već naredne 1921. godine albanski separatisti bili su u punom pokretu. Napadi kačaka na predstavnike vlasti postali su svakodnevna pojava. Ubijani su kmetovi, žandarmi, predsednici opština, učitelji, istaknute ličnosti. I mada je u martu 1922. došlo je do formalne normalizacije odnosa, albansko-bugarski iredentisti, pod patronatom Italije kasnije iste godine dogovaraju stvaranje zajedničkog komiteta kome se priključuju i crnogorski emigranti odani Kralju Nikoli.
Sukob vlasti i iredentista doživeo je vrhunac dve godine kasnije borbama na planini Čičevici i u Drenici, gde je 15. jula smrtno ranjen i vođa kačačke pobune Azem Bejta. Slom Bejtine i grupe separatista na Čičevici označio je i kraj pobune koja je, u godinama koje su prethodile Drugom svetskom ratu, dobila politički karakter. Tek sa Aprilskim ratom i potonjim rasparčavanjem Kraljevine Jugoslavije, albanski separatisti ponovo će uzeti oružje u ruke.
U borbama na Čičevici te 1924. godine, kao pripadnik Kosovsko-mitrovačkog pešadijskog puka, u sadejstvu sa Drugom žandarmerijskom brigadom i Prištinskim pešadijskim pukom, učestvovao je i jedan Sremac, Mitrovčanin, Nemac Đuro Ples.
Orden od Kralja Aleksandra
Do odlaska na Kosovo i Metohiju 1923. godine, Đuro je živeo u Sremskoj Mitrovici u današnjem Bulevaru Konstantina Velikog. Rođen je 10. februara 1903. godine od oca Matasa i majke Magdalene. Kao i većina podunavskih Švaba, bavio se poljoprivredom, a bio je zainteresovan i za fudbal.
Kako je, usled napetog stanja na Kosovu i Metohiji, tamošnja Žandarmerija potčinjena vojnoj komandi Kosovske divizijske oblasti, dolaskom na jug zemlje, Đuro je postao jedan od gotovo deset hiljada “čuvara juga”.
U borbama protiv Kačaka, Đuro je učestvovao gotovo godinu dana, a zbog junaštva i požrtvovanosti ispoljenih naročito u završnim borbama na Čičevici, kada je doprineo padu “Čičevačke kule”, Đuro je od strane Kralja Aleksandra Karađorđevića odlikovan za hrabrost i junaštvo. Orden je primio prilikom Kraljeve posete Kosovu i Metohiji.
Nakon operacija na Kosovu i Metohiji, Đuro se vratio u Sremsku Mitrovicu. Pošto je imao dosta zemlje, ponovo se okrenuo poljoprivredi, a u periodu od1935. do 1944. godine bio je aktivan u Fudbalskom klubu Radnički. Neko vreme bio je i član njegovog Upravnog odbora.
Ostalo je zabeleženo i to da je tokom Drugog svetskog rata bio po strani velikih događaja, trudeći se da, koliko je to bilo u njegovoj mogućnosti, zaštiti i pomogne srpsko stanovništvo. Tako je 1943. godine, u vreme kada se Fruškogorski odred našao u teškoj poziciji bio jedan od organizatora pomoći partizanima kojima je, preko svojih poverljivih prijatelja na prostoru Ležimira isporučivao hranu.
U oktobru 1944. godine, kao i većina mitrovačkih Nemaca, Đuro se našao u pokretu. Već naredne godine novi dom je pronašao u Gornjoj Austriji. Sremsku Mitrovicu posetio je samo jednom nakon rata i to 1963. godine. Umro je u Gornjoj Austriji 1993. godine.
Predstavnom „Kraljev put“ u izvođenu maestralnog Vladimira Balašćaka i podelom zahvalnica, Odbor za podizanje spomenika Kralju Petru Prvom u Sremskoj Mitrovici, zahvalio se delu donatora koji su svojim prilozima pomogli da bista bude izlivena.
Podeljeno je 50 zahvalnica, a prepuna sala mitrovačkog Pozorišta imala je priliku da uživa u bravurama Vladimira Balašćaka, odličnom nastupu hora Društva srpsko-grčkog prijateljstva „irida“, ali i da po prvi put vidi izloženu bistu koja će, kako se u Odboru nadaju, na proleće biti postavljena.
Kako je novac od prodatih ulaznica ustupljen Odboru, tako se u njegovoj kasi, a za potrebe završetka posla nalazi dodatnih 25.000 dinara.
© Sremske Novine 2024. Sva prava zadržana. | O nama | Uslovi poslovanja | Kontakt