Crkvu Svetog Nikole u Starom Slankamenu, prema predanju, sagradio je 1468. godine Vuk Grgurević u narodu poznatiji kao Zmaj Ognjeni Vuk, unuk Despota Ðurđa Brankovića. To je najstarija crkva u Fruškogorju i jedna od najstarijih u Sremu
Piše: M. Balabanović
Crkva Svetog Nikole se nalazi u Starom Slankamenu, u opštini Inđija, podignuta je 1468. godine i predstavlja spomenik kulture od izuzetnog značaja. Prema predanju, podigao ju je Vuk Grgurović, u narodu poznat kao Zmaj Ognjeni Vuk. Najstariji pisani pomen o crkvi iz 1501. godine potiče sa zapisa popa Đorđa na četvorojevanđelju pivskog manastira. Svoj današnji izgled dobila je u 18. veku, posle mnogobrojnih obnova
Crkva je izgrađena kao jednobrodna izdužena građevina sa osnovom u obliku trikonhosa. Konhe su spolja i iznutra polukružne. Crtež iz 1739. godine i ostaci potkupolnih stubaca svedoče o nekadašnjem postojanju kupole. Prvobitna priprata, odvojena od naosa zidom, zamenjena je novom koja ima tribinu drvene konstrukcije. Visokom baroknom zvoniku 1795. godine preuređena je limena kapa. Višestruko profilisan krovni venac i naglašena vertikalna podela fasada potiču iz vremena barokizacije crkve. Ostaci arhitektonske plastike, koji su nađeni tokom obimnih istraživanja započetih još 1954. godine, ukazuje na tradiciju moravske škole. Jedina sačuvana freska sa predstavom Tri jerarha pomaže datovanju slankamenske crkve na kraj 15. ili početak 16. veka.
Autor ikonostasa iz 1764. godine je nepoznat. Figure apostola u trećem i četvrtom redu mogle bi pripadati Stefanu Teneckom, ali za sada to je pretpostavka koja se zasniva isključivo na komparaciji. Četiri prestone ikone sa starijeg ikonostasa, iz 1749. godine, pripisuju se početnoj stvaralačkoj fazi Vasilija Ostojića.
Crkvu Svetog Nikole prema predanju sagradio je 1468. godine Vuk Grgurević u narodu poznatiji kao Zmaj Ognjeni Vuk, unuk Despota Ðurđa Brankovića. To je najstarija crkva u Fruškogorju i jedna od najstarijih u Sremu. Iako je dograđivana i doterivana, i danas predstavlja veliku kulturnu i istorijsku vrednost. Crkva je sagrađena u stilu moravske arhitektonske škole, kao trikonhalna građevina sa kubetom nad centralnim delom koji je kasnije uklonjen. Njena kulturno-istorijska vrednost je u tome što predstavlja obrazac prema kome su građene crkve u Sremu među kojima je najpoznatija manastirska crkva Krušedola. Unutrašnjost crkve živopisana je krajem XV i početkom XVI veka, čiji se ostaci danas nalaze u prvoj zoni severoistočnog stupca, sa zapadne strane (stojeće figure Tri Jerarha- Vasilije Veliki, Jovan Zlatousti i Grigorije Bogoslov). Unutrašnjost crkve je obnavljana u drugoj polovini XVIII veka. Tada je nastao izrezbareni ikonostas baroknih i rokoko formi.
Pored bogate biblioteke sa retkim knjigama, u njoj se nalaze mnogi važni rukopisi iz srednjeg veka i mnoge crkvene dragocenosti. Freska je najverovatnije rađena 1470. godine. U crkvi se čuvaju i vredne ikone među kojima je„Bogorodica sa Hristom“, rad Teodora Kračuna. Sve ikone su iz XVII i XVIII veka.
Crkva Sv. Nikole ubraja se među najstarije crkve sagrađene u stilu srednjovekovnih tradicija i kao uzor joj je verovatno poslužila crkva manastira Ravanice, zadužbina kneza Lazara.
Tokom vremena, crkva je pretrpela veće izmene. Svoj sadašnji izgled dobila je u XVIII veku, posle mnogobrojnih obnova. Visoki barokni zvonik je 1795. godine dobio novu limenu kapu. Sačuvani ostaci arhitektonske plastike ukazuju na tradiciju moravske škole. Profilisani potkrovni venac i naglašena vertikalna podela fasada potiču iz vremena barokizacije crkve. Ostaci fresaka, koji su još bili vidljivi krajem XVIII veka, u potpunosti su nestali kada je kupola, sklona padu, uklonjena 1903. godine. Od ikonostasa iz prve polovine XVIII veka sačuvane su četiri prestone ikone koje se vezuju za početnu fazu rada Vasilija Ostojića. Autor ikonostasa iz 1764. godine je nepoznat, ali se na osnovu poređenja sa drugim radovima, figure apostola u trećem i četvrtom delu mogu pripisati Stefanu Teneckom.
Tekst je napisan u sklopu realizacije Projekta „Ravnomerni razvoj: da selo bude kao grad“ koji je finansiran iz sredstava budžeta Opštine Inđija.Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
